زورخانه

MohammadReza Tavakoli

زورخانه سام لاهیجان را چه کسی ساخت ؟

زور خانه سام لاهیجان در ابتدای کوچه امیرمومن و دقیقآ همان محلی بود که الآن خانه مسکونی استاد خطاط و معلم من " مهدی مخمر" است که از اداره اوقاف نود و نه ساله اجاره کرده است . در ایام کودکی هرو قت عصرهااز کوچه محل زورخانه میگذشتیم صدای ضرب و آواز و زنگ مرشد شنیده میشد و ما از درز درب زورخانه داخلش را دید میزدیم و دقایقی به تماشای حرکات آنهامیایستادیم شعبان جعفری که کتاب خاطراتش که توسط هما سرشار در آمریکا به تحریر درآمده مینویسد بعلت دعوا و شرارت دهه بیست به لاهیجان تبعید شده بود به زور خانه لاهیجان تردد داشته و کم کم در اطاقی کنار زورخانه بیتوته میکرده و همانجا زندگی میکرده است . وبعد از اتمام مدت تبعید ش و مراجعتش به تهران همه کاره زورخانه حسن اسلام نظر شد اما چه کسی این زور خانه ساخته بود. مولف کتاب گلزار سپهر مینویسد که توسط " مهدی قلی خان صفاری " ملقب به اشرف السلطنه ساخته شده بود . مهدی قلی خان صفاری اشرف السطنه متخلص به اشرف در کودکی و جوانی نزد علمای لاهیجان تحصیل مینمود آدم باسواد و با معلومات بود و طبع شعر داشت در دوره جنگ بین الملل اول به حزب دمکرات گروید ودرتشکیلات جنگل به میرزا کوچک خان پیوست و سال 1314 وفات یافت اشرف السلطنه در زمره نخستین کسانی بوده که به تمدن مدرن روی آورد و البسه وی همخوان بالباس های مرسوم آن زمان اروپا بود . در سال 1299 خورشیدی در ایامی که بلشویک هاوارد لاهیجان شدند ، جمع کثیری از رجال و اعیان شهر از ترس جان خود از لاهیجان فرار کرده و به تهران و قزوین پناه بردند ، در این بین اشرف السلطنه که دستی به تشکیلات جنگلی داشت و در واقع خودرا آزادیخواه میدانست لاهیجان را ترک نکرد و بدون توجه به وقایع احتمالی به امورات خود پرداخت ، بلشویک ها به محض ورود به لاهیجان اورا شناسایی کردند و اورا مجبور کردند با همان شکل و شمائل مرتبی که داشت پای هفت درخت له اسکندر آباد را جارو کند هفت درخت را من در ایام کودکی و سر راه هرروزه مان به مدرسه دیده بودم و روبروی باغ ملی نبش سه راهی بطرف محله امیر شهید بود که بعد ها توسط شهردار مسیح بریده شد اشرف السلطنه در کنار بهره مندی از علوم خاصی که وی را به عنوان چهره ای متمایز با دیگر امین دیوان زاده ها معرفی میکرد علاقه زیادی هم به ورزش و بویژه به گود و زورخانه داشت ، به همین مناسبت پس از اتمام و خاتمه نهضت جنگ در کنار خانه بزرگش واقع در کوچه امیر مومن زورخانه ساخت که با دوستان و اعضای فامیل به ورزش میپرداخت و محل زورخانه ابتدا به زورخانه اشرف السطنه معروف بود اشرف السطتنه با تاج الملوک دختر حاج زینالعابدین امین دیوان دوم وصلت نود و فقط یک پسر داشت حسن صفاری به وفور عکس هایش در وبلاگ من هست ،انسانی عالم و وارسته بود ،باجناق عموی من سید نعمت الله توکلی بود اشرف السلطنه پس از فوتش در صحن مسجد خمیر کلایه لاهیجان بخاک سپرده شد

از وبلاگ دکتر توکلی